Dat je kwetsbaarder bent in het verkeer als je op de motor zit, is niks nieuws. In mijn laatste blog ging ik op de grootste risico’s voor motorrijders. De meeste ongelukken gebeuren op kruispunten zowel binnen als buiten de bebouwde kom. Ook als je als motorrijder bent ‘afgedekt’ voor of door andere weggebruikers, brengt risico’s met zich mee. In deze blog ga ik het hebben over de invloed van snelheid en wat je kunt doen om de kans op een ongeval met de motor te verkleinen.
In deze blog worden de volgende punten behandeld:
- Actieve veiligheid: snelheid
- Reactietijd
- Remweg
In mijn blog Zien en gezien worden legde ik uit dat je zelf veel kunt doen om de kans op een ongeval te verkleinen door kennis en inzicht in risicovolle situaties. Waar je het meest invloed op hebt is de manier waarop je motorrijdt. Door defensief te rijden en (tijdig) te anticiperen op een verkeerssituatie, kun je al heel veel verschil maken. Actieve veiligheid noemen we dat.
De invloed van snelheid
Binnen dit veld zijn er drie factoren waar je als motorrijder 100% invloed op hebt. De eerste factor is snelheid. Onderzoek wijst uit dat motorrijders die betrokken zijn bij een ongeval, vaak te hard hebben gereden. De invloed van snelheid is zeer groot; als motorrijder moet je ook snel kunnen stoppen. De afstand om te stoppen (stil komen te staan) is verdeeld in de reactietijd (reageren op de situatie) en de remweg (werkelijk remmen).
Reactietijd
De reactietijd is de tijd die je nodig hebt om te reageren op een (nood)situatie, van waarneming tot de opbouw van de remdruk. De reactietijd hangt af van je fysieke aanleg (hoe snel ben je?) en je ervaring of mate van training. Over het algemeen bedraagt de reactietijd 1 seconde. Het is een foute aanname dat je sneller reageert naarmate je harder rijdt. Je snelste reactie is gelijk bij elke snelheid.
Hoeveel kilometers we per uur rijden, weten we vaak wel: de borden langs de (snel)weg met daarop de snelheidslimiet helpen ons hieraan herinneren. Reken dit eens om naar het aantal meters dat je per seconde aflegt. Dat geeft een beter beeld over de prestatie die we moeten leveren om tijdig (veilig) tot stilstand te komen.
Als we 30km/h omrekenen, dan verplaatsen we met 8 meter per seconde. Dat is vergelijkbaar met een huis van drie verdiepingen. Rijden we 130 km/h, dan is dat 36 meter per seconde. Dat staat gelijk aan een flatgebouw van dertien verdiepingen. En dat elke seconde! Met andere woorden: dit zijn heel veel kostbare meters die je in een split second aflegt tot aan de (nood)situatie. Bedenk ook dat dit alleen nog maar de reactietijd is en nog geen vertraging.
In de onderstaande grafiek is dat duidelijk gemaakt met verschillende snelheden bij 3 reactietijden; 0,8 sec (Blauw, heel snel), 1 sec (Rood, algemeen gemiddeld), 1,5 sec (Groen, beginnende motorrijder).
Remweg
De remweg zijn de meters die je aflegt vanaf het moment van remdruk tot stilstand. Deze afstand hangt onder meer af van je rijvaardigheden en durf. Vaak wordt gesproken over hard remmen. Maar hoe hard is dat dan? We gaan ervan uit dat een ervaren en getrainde rijder elke seconde ongeveer 30km/h snelheid kan verminderen met remmen. Remmen neemt dus ook behoorlijk wat tijd in beslag. Ook dit zijn weer kostbare meters tot je (nood)situatie.
Wat vaak wordt vergeten is een akelig natuurkundig fenomeen, namelijk: je remweg neemt kwadratisch toe met je snelheid. Dat betekent: 2x sneller = 4x meer remweg, 3x sneller = 9x meer remweg. Bij 90km/h ga je 3x harder dan bij 30km/h, maar heb je dus 9x zoveel meters nodig op tot stilstand te komen.
In de onderstaande grafiek is dat duidelijk gemaakt met verschillende snelheden bij 3 remvertragingen; 4 m/s2 (Blauw, beginnende motorrijder), 6 m/s2 (Rood, algemeen gemiddeld voor een motorrijder), 8 m/s2 (Groen, ervaren en getrainde motorrijder).
Stopafstand
De stopafstand is de totale afstand die je aflegt vanaf het moment van waarneming van de (nood)situatie tot stilstand. In de onderstaande grafiek is de stopafstand weergegeven (Groen) met verschillende snelheden bij een reactietijd van 1 sec (Blauw, algemeen gemiddeld) en een remvertraging van 6 m/s2 (Rood, algemeen gemiddeld voor een motorrijder).
Praktijkvoorbeeld
Snelheid speelt dus een zeer grote rol in het zorgen voor actieve veiligheid en om de kans op een ongeval met de motor te verkleinen. Even een praktijkvoorbeeld: stel, je rijdt 50km/h en voor je zie je een noodsituatie in de vorm van een obstakel. Je reageert bliksemsnel, remt perfect en optimaal en komt precies voor het obstakel tot stilstand. Een wereldprestatie!
Stel, je rijdt nu 20km/h harder, 70km/h in plaats van 50km/h. Voor je doemt precies dezelfde noodsituatie op, je reageert wederom snel en remt perfect. Alleen, dit keer bots je tegen het obstakel aan. Maar met welke snelheid? Is dat 20km/h, evenveel als dat je harder reed? Nee. De kans is groot dat je met +/- 60km/h het obstakel raakt. Dit komt door de gelijke reactietijd en hogere snelheid. Tijdens je reactietijd leg je méér meters af en deze meters kun je niet gebruiken om te remmen.
Wat kun je doen?
Houd rekening met deze feiten, wees je er bewust van en stel je erop in. Pas tijdig je snelheid aan, neem meer afstand, schat situaties verder vooraf in en creëer daarmee meer afstand om adequaat te reageren op de situatie. Leer snel je remdruk op te bouwen (elke 0,1 seconde zijn kostbare meters) en op een veilige manier hard(er) te remmen. Lees alvast mijn blog goede remtechniek op de motor.
In mijn volgende blog kijken we naar de tweede factor binnen actieve veiligheid zodat je de kans op een ongeval met de motor kunt verkleinen: je positie op de weg. Alles met als doel dat jij veiliger, ontspannen en met meer plezier kunt motorrijden.